Το χρησιμοποιημένο λιπαντικό
ασφάλεια εργασίας

Το χρησιμοποιημένο λιπαντικό

Κάποτε το θεωρούσαµε ακίνδυνο, ωστόσο σήµερα οι µελέτες αποδεικνύουν ότι το χρησιµοποιηµένο λιπαντικό κρύβει κινδύνους για την υγεία µας.

Με τη λέξη λιπαντικό εννοούµε το υλικό που χρησιµοποιείται για τη µείωση των τριβών µεταξύ δύο επιφανειών που κινούνται και έρχονται σε επαφή.

Τα λιπαντικά ορυκτής βάσης ή ορυκτέλαια κατασκευάζονται από το ακατέργαστο πετρέλαιο που έχει υποβληθεί σε ποικιλία σύνθετων διαδικασιών διαχωρισµού (διύλιση). Έχουν αρκετά συχνή χρήση, στα αυτοκίνητα και σε βιοµηχανικές εφαρµογές.

Τα συνθετικά λιπαντικά είναι προϊόντα που έχουν δηµιουργηθεί µέσω χηµικής επεξεργασίας διάφορων συστατικών. Είναι ό,τι καλύτερο διαθέτει σήµερα η τεχνολογία των λιπαντικών.

Τα ηµισυνθετικά προκύπτουν από τη µίξη δύο τύπων βάσης λιπαντικού (συνήθως 70-80% ορυκτέλαιου και 20-30% συνθετικού λιπαντικού) και είναι καλύτερης ποιότητας από τα ορυκτέλαια.

Όλες οι εταιρείες, πάνω στη βάση του λιπαντικού, χρησιµοποιούν διάφορα πρόσθετα (15-25%) για να ενισχύσουν τις ιδιότητες της λιπαντικής βάσης ή να την εµπλουτίσουν µε ιδιότητες που δεν έχει.

Ας δούµε όµως τα συστατικά ενός τυπικού λιπαντικού, για να καταλάβουµε πόσο τοξικό είναι.

Στα ορυκτέλαια, από τους τύπους των υδρογονανθράκων που περιέχει το βασικό ορυκτέλαιο, μόνο εκείνοι που ανήκουν στην κατηγορία των διαρωματικών ή πολυαρωματικών ενώσεων (πολυμερείς ακόρεστοι δεσμοί) παρουσιάζουν μεγάλη τοξικότητα. Τέτοια βασικά όμως είναι πολύ σπάνια σήμερα. Οι αρωματικές ενώσεις που χρησιμοποιούνται συνήθως παρουσιάζουν σχετικά μικρή τοξικότητα, η οποία, λόγω της χαμηλής αναλογίας τους στο βασικό, καθίσταται ακόμα μικρότερη. Οι λοιποί τύποι δεν παρουσιάζουν καμία τοξικότητα. Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι το βασικό ορυκτέλαιο δεν δημιουργεί προβλήματα υγείας.

Το ίδιο ισχύει και για τα συνθετικά, τα οποία μάλιστα αποτελούνται από σταθερές αδρανείς ενώσεις και δεν περιέχουν αρωματικές ενώσεις. Έτσι, χαρακτηρίζονται περισσότερο αβλαβή, χωρίς και εδώ να αποκλείονται μικροπροβλήματα.

Αντίθετα από τα βασικά, τα βελτιωτικά πρόσθετα δεν είναι τόσο ακίνδυνα. Ιδιαίτερα πριν από την ανάμιξη τους με το βασικό λιπαντικό, δημιουργούν αρκετά δυσάρεστες παρενέργειες. Οι διάφοροι διαλύτες που περιέχουν μπορεί να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις στο δέρμα και το αναπνευστικό σύστημα, κάποιες χημικές ενώσεις μπορεί επίσης να προκαλέσουν ερεθισμούς στο δέρμα και οι οργανομεταλλικές ενώσεις ακόμα σοβαρότερες παρενέργειες που μπορεί να φθάσουν μέχρι και μόνιμες βλάβες. Οι παρενέργειες αυτές μειώνονται δραστικά, όταν τα βελτιωτικά πρόσθετα είναι διαλυμένα στο βασικό λιπαντικό, όταν δηλαδή περιέχονται σε ένα τελικό λιπαντικό και η συγκέντρωση των συστατικών τους είναι περιορισμένη.


Οι κίνδυνοι υγείας που ενδέχεται να παρουσιαστούν από τη λανθασµένη χρήση λιπαντικών συνδέονται κυρίως µε τη δερµατική επαφή και κατά δεύτερο λόγο µε την εισπνοή ατµών θερµού λιπαντικού ή την κατάποσή του.

Σε γενικές γραμμές, το αχρησιμοποίητο λάδι δεν παρουσιάζει σημαντικούς κινδύνους για την υγεία του χρήστη, όταν χρησιμοποιείται σωστά και τηρούνται ορισμένοι απλοί κανόνες ασφάλειας κατά τη χρήση τους.

Τι γίνεται όµως µε το λάδι που έχει χρησιµοποιηθεί σε έναν κινητήρα;

Κατά τη διάρκεια της κανονικής χρήσης, ακαθαρσίες όπως βρωμιά, μεταλλικοί καταλύτες, νερό και χημικά μπορούν να αναμιχθούν με λάδι, με αποτέλεσμα να μην επιτελεί πλέον τον σκοπό του. Τελικά, αυτό το χρησιμοποιημένο λάδι πρέπει να αντικατασταθεί με νέο ή επανακατεργασμένο λάδι για να λιπαίνεται σωστά ο κινητήρας.

Το χρησιμοποιημένο λάδι κινητήρα είναι αδιάλυτο και μπορεί να περιέχει τοξικές χημικές ουσίες και βαρέα μέταλλα.

Στις τοξικές ουσίες περιλαμβάνονται πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες, οι οποίοι μπορεί να προκαλέσουν καρκίνο. Τα μικροσκοπικά κομμάτια μετάλλου από τη φθορά του κινητήρα, όπως ο ψευδάργυρος και το αρσενικό, συμβάλλουν στη ρύπανση του χρησιμοποιημένου λαδιού.

Επίσης το λάδι κινητήρα εκτίθεται σε υψηλά επίπεδα θερμότητας και οξυγόνου κατά την καύση, κάτι που αλλάζει συνολικά τη χημική του σύνθεση.

Η παρατεταµένη επαφή µε το χρησιµοποιηµένο
λάδι µπορεί να έχει πολύ δυσάρεστα αποτελέσµατα
στην υγεία.

Η παρατεταμένη και συχνά επαναλαμβανόμενη επαφή του χρησιμοποιημένου λιπαντικού με το δέρμα μπορεί να επιφέρει από απλούς ερεθισμούς, λόγω απορρόφησής του από τους πόρους του δέρματος ή της απόφραξής τους, μέχρι και σοβαρότερες μορφές δερματοπάθειας.

Η εισπνοή αέρα μολυσμένου με ατμούς λιπαντικού μπορεί να προκαλέσει ερεθισμούς στο αναπνευστικό σύστημα, η ένταση των οποίων εξαρτάται και από τον τύπο του λιπαντικού. Βέβαια αυτό πρακτικά είναι δύσκολο, καθώς για να συμβεί, πρέπει το λιπαντικό να είναι σε μορφή σπρέι.

Τέλος, η περίπτωση κατάποσης λιπαντικού, αν και θεωρείται σπάνια, δεν θα πρέπει αποκλειστεί.

Εάν το χρησιμοποιημένο λάδι δεν πάει για ανακύκλωση, μπορεί να καταστρέψει το θαλάσσιο οικοσύστημα σε ένα συγκεκριμένο μέρος, προκαλώντας ανισορροπία στη ζωή και στα οικοσυστήματα της γης. Μπορεί να μολύνει το χώμα και το πόσιμο νερό, ενώ αν φτάσει σε μονάδες επεξεργασίας λυμάτων, μπορεί να καταστρέψει τη διαδικασία επεξεργασίας νερού. Σε αυτές τις περιπτώσεις το χρησιμοποιημένο λάδι φθάνει στις υδάτινες οδούς και έχει βλαβερές επιπτώσεις στην υδρόβια ζωή.


Σύµφωνα µε µελέτη της αµερικανικής Chevron, τα χρησιµοποιηµένα λάδια κινητήρα δεν παρουσιάζουν σηµαντικό κίνδυνο για την υγεία στην περίπτωση εισπνοής τους. Μπορούν, ωστόσο, να δηµιουργήσουν πρόβληµα αν έρθουν σε επαφή µε τα µάτια ή το δέρµα, προκαλώντας αλλεργική δερµατική αντίδραση ή ερεθισµό των µατιών. Οι µακροχρόνιες επιδράσεις από επαναλαµβανόµενες επαφές περιλαµβάνουν έναν µεγαλύτερο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρµατος.

Δεδοµένα για το χρησιµοποιηµένο λιπαντικό

Το χρησιμοποιημένο λάδι που προέρχεται από μία μόνο αλλαγή λαδιού μπορεί να μολύνει 1 εκατομμύριο γαλόνια γλυκού νερού.

Αρκεί μόνο ένα φλιτζάνι χρησιμοποιημένο λάδι κινητήρα για να μολύνει μία λίμνη 1 στρέμματος.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες παράγουν 1,3 δισεκατομμύρια γαλόνια χρησιμοποιημένων πετρελαιοειδών ετησίως, εκ των οποίων τα 800 εκατομμύρια γαλόνια ανακυκλώνονται (το 40% περίπου δεν ανακυκλώνεται).

Εάν όλα τα χρησιμοποιημένα ορυκτέλαια στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακυκλωθούν σε έναν μόνο χρόνο, θα μπορούσε να εξοικονομηθεί το ήμισυ της παραγωγής της Αλάσκας, για την ίδια περίοδο.

Το ανακυκλωμένο χρησιμοποιημένο λάδι κινητήρων μπορεί να επανακατεργαστεί και να επαναχρησιμοποιηθεί ή να οδηγηθεί ως πρώτη ύλη για τη βιομηχανία πετρελαίου.

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΑΣΙΛΑΚΗ  

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Εγγραφείτε στο newsletter

Για να λαμβάνετε τα τελευταία νέα, ενημερώσεις και ειδικές προσφορές απευθείας στο email σας.